จริยศาสตร์ว่าด้วยปฏิบัติการฆ่าตัวตายและชีวิตที่ดีของผู้มีโรคซึมเศร้าในพื้นที่สายหมอก จังหวัดยะลา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ภายใต้ภววิทยาอัตวินิบาตวิทยากระแสหลัก ปรากฏการณ์การฆ่าตัวตายมักถูกอธิบายในฐานะพยาธิสภาพที่สะท้อนถึงความเจ็บป่วยของปัจเจกบุคคล หรือความเจ็บป่วยของสังคม ทว่าตัวปฎิบัติการฆ่าตัวตายโดยตัวมันเองกลับไม่ถูกทำความเข้าใจอย่างจริงจัง ซึ่งปิดกั้นชุดความเป็นไปได้อื่นๆ ในการทำความเข้าใจ ‘ภววิทยาเกี่ยวกับการฆ่าตัวตาย’ ที่ดำรงอยู่อย่างหลากหลาย บทความชิ้นนี้ได้หยิบประยุกต์กรอบทัศน์เชิงภววิทยาและจริยศาสตร์การดูแล ที่ให้ความสำคัญกับปฏิบัติการสภาวะ (practicalities) และสัมพันธภาวะ (relationality) ของการฆ่าตัวตาย ในแง่ที่ว่าการฆ่าตัวตายนั้นก่อตัวและปรากฏขึ้น (enactment) อย่างไรภายในเครือข่ายความสัมพันธ์ระหว่างผู้มีโรคซึมเศร้ากับผู้ดูแล
บทความชิ้นนี้ได้ศึกษาปฏิบัติการฆ่าตัวตายของผู้มีโรคซึมเศร้าในพื้นที่สายหมอก (นามสมมติ) จังหวัดยะลา โดยการลงภาคสนามและสัมภาษณ์เก็บรวบรวมเรื่องเล่าเกี่ยวกับการฆ่าตัวตายจากผู้มีโรคซึมเศร้าจำนวน 5 ครอบครัว พบว่า ภายใต้ภววิทยาของผู้มีโรคซึมเศร้า การฆ่าตัวตายอาจมิได้เป็นจุดสิ้นสุดของชีวิต หรือการทำลายล้าง หากแต่การฆ่าตัวตายปรากฏขึ้น (enact) ในฐานะของการดิ้นรนทางศีลธรรมที่ช่วยเปิดพื้นที่ความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในสร้างจินตภาพเกี่ยวกับชีวิตที่ดี ท่ามกลางเงื่อนไขชีวิตที่ซับซ้อน และทรัพยากรที่พวกเขามี ส่งผลให้ปฏิบัติการฆ่าตัวตายเผยตัวออกมาขึ้นอย่างหลากหลาย อาทิ ในฐานะการสร้างจินตภาพเกี่ยวการเป็นลูกที่ดี การตอบแทนบุญคุณ การซ่อมสร้างความสัมพันธ์ การประนีประนอมต่อรองทางอำนาจ การธำรงรักษาอัตลักษณ์ตัวตน หรือแม้กระทั่งการถอนตัวออกจากโลกความสัมพันธ์ที่พวกเขารู้สึกแปลกแยกและเป็นปฏิปักษ์ เป็นต้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (5th editon). Arlington: American Psychiatric Publishing.
Amphoe Saimhok. (Pseudonym). (2021). Provincial development plan (for 2018 – 2022) Amphoe Saimhok, Yala province. Yala: Saimhok District Office.
Battin, M. P. (1983). Suicide and ethical theory. Suicide and Life-Threatening Behavior, 13(4). 231–239.
Black, D. (1998). The social structure if right and wrong. San Diego: Academic Press.
Broz, L. (2015). Four funerals and a wedding: Suicide, sacrifice, and (non-)human agency in
a Siberian village. In L. Broz & D. Munster (Eds.), Suicide and agency: Anthropological perspectives on self-destruction, personhood, and power (pp. 85–102). Farnham: Ashgate Publishing.
Classen, C. (1993). Worlds of sense: Exploring the senses in history and across cultures. London: Routledge.
Chua, J. L. (2015). Accumulating death: Women’s moral agency and domestic economies of care in South India. In L. Broz & D. Munster (Eds.), Suicide and agency: Anthropological perspectives on self-destruction, personhood, and power (pp. 147–164). Farnham: Ashgate Publishing.
Chua, J. L. (2014). In pursuit of the good life: Aspiration and suicide in globalizing South India. Berkeley: University of California Press.
Chua, J. L. (2012). Tales of decline: Reading social pathology into individual suicide in South India. Cult Med Psychiatry, 36. 204–224.
Chua, J. L. (2011). Making time for the children: Self-temporalization and the cultivation of the antisuicidal subject in South India. Cultural Anthropology, 26(1). 112–137.
Cohn, S., & Lynch, R. (2017). Diverse bodies: The challenge of new theoretical approaches to
medical anthropology. Anthropology & Medicine, 24 (2). 131–141.
Corin, E. (2007). The “other” of culture in psychosis: The ex-centricity of the subject. In J. Biehl, B. Good, & A. Kleinman (Eds.), Subjectivity ethnographic investigations (pp. 273–314). Berkeley: University of California Press.
Corin, E. (1998). The thickness of being: Intentional worlds, strategies of identity, and experience among schizophrenics. Psychiatry, 61(2). 133–146.
Crapanzano, V. (1980). Tuhami: Portrait of Moroccan. Chicago: University of Chicago Press.
Desola, P. (2013). Beyond nature and culture. Chicago: Chicago University Press.
Doran, C. M., & Kinchin, I. (2020). Economic and epidemiological impact of youth suicide in countries with the highest human development index. PLoS One, 15(5). e0232940. doi: 10.1371/journal.pone.0232940
Ecks, S. (2022). Living worth: Value and values in global pharmaceutical markets. Durham: Duke University Press.
Foucault, M. (1990). The use of pleasure, volume two of the history of sexuality. R. Hurley (Trans). New York: Vantage Books.
Foucault, M. (1979). Discipline and punish: The birth of the prison. A. Sheridan (Trans). New York: Vintage Books.
Foucault, M. (1978). The history of sexuality, volume one: An introduction. R. Hurley (Trans). New York: Pantheon Book.
Heidegger, M. (1962). Being and time. Oxford: Blackwell.
Held, V. (2006). The ethics of care: Personal, political, and global. New York: Oxford University Press.
Henare, A., Holbraad, M., & Wastell, S. (2007). Introduction: Thinking through things. In A. Henare, M. Holbraad, & S. Wastell (Eds.), Thinking through things: Theorising artefacts ethnographically (pp. 1–31). London: Routledge.
Holbraad, M. (2007). The power of powder: Multiplicity and motion in the divinatory cosmology of Cuban Ifá (or mana, again). In A. Henare, M. Holbraad, & S. Wastell (Eds.), Thinking through things: Theorising artefacts ethnographically (pp. 189–225). London: Routledge.
Honkasalo, M-L. (2014). When we stop living, we also stop dying: Men, suicide, and moral agency. In M-L. Honkasalo & M. Tuominen (Eds.), Culture, suicide, and the human condition (pp. 171–198). New York: Berghahn.
Honkasalo, M-L., & Tuominen, M. (2014). Introduction: Varieties of suicide inquiring into the complexity of human experience. In M-L. Honkasalo & M. Tuominen (Eds.), Culture, suicide, and the human condition (pp. 1–26). New York: Berghahn.
Kirigia, J. M., Muthuri, R. D.K., & Muthuri, N. G. (2020). The monetary value of human lives lost to suicide in the African continent: Beating the African war drums. Healthcare, 8(2). doi: 10.3390/healthcare8020084.
Kralova, J. (2015). What Is Social Death? Contemporary Social Science, 10(3). 235–248.
Latour, B. (2013). An inquiry into modes of existence: An anthropology of the moderns. C. Porter (Trans). Cambridge: Harvard University Press.
Latour, B. (2005). Reassembling the social: An introduction to actor-network-theory. New York: Oxford University Press.
Latour, B. (1993). We have never been modern. C. Porter (Trans). Cambridge: Harvard University Press.
Law, J. & Lien, M.E. (2013). Slippery: Field notes in empirical ontology. Social Studies of Science, 43(3). 363–378.
Levi-Belz, Y., Gvion, Y., & Apter, A. (2019). Editorial: The psychology of suicide: From research understandings to intervention and treatment. Front Psychiatry, 10.
Lotrakul, M. (2010). Suicide: Management and prevention. Bangkok: Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital, Mahidol University.
Lowe, T. (2022). Configuring epidemic suicide in Occeania. In L. Meinert & J. Seeberg (Eds.), Configuring contagion: Ethnographies of biosocial epidemics (pp. 44–67). New York: Berghahn.
Macdonald, C. J-H. (2007). Uncultural behavior: An anthropological investigation of suicide
in the Southern Philippines. Honolulu: University of Hawaii Press.
Macdonald, C. J-H. (2003). Urug: An anthropological investigation on suicide in Palawan, Philippines. Southeast Asian Studies, 40(3). 419–443.
Macdonald, G. (2019). Why ‘person-centred’ care is not enough: A relational approach to dementia. In G. Macdonald & J. Mears (Eds.), Dementia as social experience: Valuing life and care (pp. 195–214). London: Routledge.
McDonald, M. (2017). The ontological turn meets the certainty of death. Anthropology & Medicine, 24 (2). 205–220.
Malla, A., Joober, R., & Garcia, A. (2015). “Mental illness is like any other medical illness”: A critical examination of the statement and its impact on patient care and society. J Psychiatry Neurosci, 40(3). 147–150.
Marecek, J., & Senadheera, C. (2012). I drank it to put an end to me: Narrating girls’ suicide and self-harm in Sri Lanka. Contributions to Indian Sociology, 46(1&2). 53– 82.
Marecek, J. (2006). Young women’s suicide in Sri Lanka: Cultural, ecological and psychological factors. Asian Journal of Counselling, 13(1). 63–92.
Marsh, I. (2018). Historical phenomenology: Understanding experiences of suicide and suicidality across time.” In M. Pompili (Ed.), Phenomenology of suicide: Unlocking the suicidal mind (pp. 1–12). Cham: Springer.
Mattingly, C. (2014). Moral laboratories: Family peril and the struggle for a good life. California: University of California Press.
Mattingly, C. (2010). Moral willing as narrative re-envisioning. In K. Murphy & J. Throop (Eds.), Towards an anthropology of the will (pp. 50–69). Stanford: Stanford University Press.
Mol, A., Moser, I., & Pols, J. (2010). Care: Putting practice into theory.” In A. Mol, I. Moser, & J. Pols (Eds.), Care in practice: On tinkering in clinics, homes and farms (pp. 7–25). Bielefeld: Transcript Verlag.
Mol, A. (2004). The logic of care: Health and the problem of patient choice. London: Routledge.
Mol, A. (2002). The body multiple: Ontology in medical practice. Durham: Duke University Press.
Mol, A. (1999). Ontological politics. A word and some questions. The Sociological Review, 47 (1_Suppl). 74 – 89.
Munster, D. (2015). Farmers’ suicide and the moral economy of agriculture: Victimhood, voice and agro-environmental responsibility in South India. In L. Broz & D. Munster (Eds.), Suicide and agency: Anthropological perspectives on self-destruction, personhood, and power (pp. 105–125). Farnham: Ashgate Publishing.
Munster, D., & Broz, L. (2015). The anthropology of suicide: Ethnography and the tension of agency. In L. Broz & D. Munster (Eds.), Suicide and agency: Anthropological perspectives on self-destruction, personhood, and power (pp. 1–23). Farnham: Ashgate Publishing.
Pettersen, T. (2011). The ethics of care: Normative structures and empirical implications. Health Care Analysis, 19(1). 51–64.
Phanasathit, M. (2019). Bhot tee sip: rok suem sao [Chapter 10 Depression]. In T. Charernboon, W. Nuallaong, & K. Jaisin (Eds.), Tamra chittavejchasart Thammasat [Textbook of Thammasat Psychiatry] (pp. 143–153). Pathum Thani: Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Thammasat University.
Pitman, A. L., Stevenson, F., Osborn, D. P. J., & King, M. B. (2018). The stigma associated with bereavement by suicide and other sudden deaths: A qualitative interview study. Soc Sci Med, 198. 121–129.
Pompili, M. (2018a). Reflections of a committed suicidologist. In M. Pompili (Ed.), Phenomenology of suicide: Unlocking the suicidal mind (pp. 13–30). Cham: Springer.
Pompili, M. (2018b). Preface. In M. Pompili (Ed.), Phenomenology of suicide: Unlocking the suicidal mind (pp. vii–viii). Cham: Springer.
Puig de la Bellacasa, M. (2017). Matters of care: Speculative ethics in more than human worlds. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Pylypa, J. (1998). Power and bodily practice: Applying the work of Foucault to an anthropology of the body. Arizona Anthropologist, 13. 21–36.
Rangkla, P. (2022). Manushayavidhaya jariyasat: Manus, sing tee dee, lae anakot. [Anthropology of Ethics: Human, the Good, and the Future]. Pathum Thani: Thammasat University Press.
Reznek, L. (2016). Peddling mental disorder: The crisis in modern psychiatry. Jefferson: McFarland.
Said, M. (2014). Suicide and shame in Southern Sri Lanka: Networks of dependency. South Asia Research, 34(1). 19–30.
Seo, B. K. (2020). Eliciting care: Health and power in northern Thailand. Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
Sheehan, L. L., Corrigan, P. W., Al-Khouja, M. A., & Stigma of Suicide Research Team. (2017). Stakeholder perspectives on the stigma of suicide attempt survivors. Crisis, 38(2). 73–81.
Staples, J. (2012). The suicide niche: Accounting for self-harm in a South Indian leprosy colony. Contributions to Indian Sociology, 46. 117–144.
Staples, J. (2015). Personhood, agency and suicide in a neo-liberalising South India. In L. Broz & D. Munster (Eds.), Suicide and agency: Anthropological perspectives on self-destruction, personhood, and power (pp. 27–45). Farnham: Ashgate Publishing.
Staples, J., & Widger, T. (2012). Situating suicide as an anthropological problem: Ethnographic approaches to understanding self-harm and self-inflicted death. Cult Med Psychiatry, 36. 183–203.
Stewart, P. J., & Strathern, A. (2002). Violence: Theory and ethnography. New York: Continuum
Press.
Stoller, P. (1989). The taste of ethnographic things: The senses in anthropology. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Weaver, J. C., & Wright, D. (2009). Histories of suicide: International perspectives on self-destruction in the modern world. Toronto: University of Toronto Press.
Widger, T. (2015a). Suicide in Sri Lanka: The anthropology of an epidemic. London: Routledge.
Widger, T. (2015b). Suicide and the ‘poison complex’: Toxic relationalities, child development and the Sri Lankan self-harm epidemic.” Medical Anthropology, 34. 501–516.
สัมภาษณ์
Job, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022.
Na Tang, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022
Mae Fah, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022
Wit, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022
Nueng, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022
Heng, (a fictitious name), personal communication, September 2021 – April 2022
