ก่อนจะถึง ไทยกึ่งเมืองขึ้น: การเคลื่อนไหวทางภูมิปัญญาฝ่ายซ้ายยุคแรกเริ่มของ อุดม สีสุวรรณ ในการเมืองไทยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2, ในช่วงปี 2490-2491

บทคัดย่อ

อุดม สีสุวรรณ เป็นปัญญาชนฝ่ายซ้ายไทยที่เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางทั้งในหมู่ผู้ที่สนใจประวัติศาสตร์ปัญญาชน ประวัติศาสตร์ฝ่ายซ้ายไทย ประวัติศาสตร์ความคิดทางเศรษฐกิจของไทย ประวัติศาสตร์การเมืองไทย ประวัติศาสตร์นิพนธ์ไทย รวมทั้งประวัติศาสตร์วรรณกรรมและวรรณคดีวิจารณ์ไทยในช่วงทศวรรษ 2490-2520 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฐานะผู้เขียน ไทยกึ่งเมืองขึ้น (2493) ภายใต้นามปากกา “อรัญญ์ พรหมชมพู” ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่าเป็นหนังสือประวัติศาสตร์ไทยเล่มแรกที่เขียนขึ้นภายใต้ปรัชญาวัตถุนิยมวิภาษวิธีของลัทธิมาร์กซ อย่างไรก็ตาม น้อยคนที่จะรู้ว่าอุดมมีงานเขียนหลายชิ้นก่อนหน้า ไทยกึ่งเมืองขึ้น ด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง งานเขียนจำนวนมากที่เผยแพร่ผ่านทางหนังสือพิมพ์ มหาชน ในช่วงปี 2490-2491 และเมื่อพิจารณาเนื้อหาโดยละเอียดแล้วก็พบว่างานเขียนของอุดมมีความสำคัญต่อความเข้าใจขบวนการฝ่ายซ้ายไทยใหม่ในหลายแง่ นั่นคือ อุดมเป็นคนแรกๆ ที่พยายามบุกเบิกคิดค้นแนวคิดทางศิลปะวรรณกรรมที่จะรู้จักกันดีในเวลาต่อมาว่า "ศิลปเพื่อชีวิตศิลปเพื่อประชาชน" โดยไม่ได้เริ่มต้นจากอิทธิพลของเหมาเจ๋อตุงดังที่เข้าใจกัน และอีกแง่หนึ่งก็คือ ก่อนหน้าที่เขาจะเขียน ไทยกึ่งเมืองขึ้น ในปี 2493 นั้น อุดมเคยวิเคราะห์สังคมไทยว่าเป็นสังคม "กึ่งเมืองขึ้น" มาตั้งแต่ปี 2490 แล้ว นอกจากนี้ อุดมยังได้ผลิตงานเขียนประเภทวิเคราะห์การเมืองไทย และมีบทบาทสำคัญในการแนะนำลัทธิมาร์กซเข้าสู่สังคมไทยผ่านการแปลและบัญญัติคำศัพท์ลัทธิมาร์กซจากภาษาต่างประเทศให้อยู่ในภาคภาษาไทยอีกด้วย ทั้งหมดนี้ยืนยันว่า อุดมเป็นปัญญาชนฝ่ายซ้ายที่มีบทบาทสำคัญและมีคุณูปการอย่างมากต่อการคิดค้นบุกเบิกรูปแบบและเนื้อหาในการเคลื่อนไหวทางการเมืองวัฒนธรรมของขบวนการฝ่ายซ้ายไทยในยุคแรกเริ่ม