หน้าที่ทางไวยากรณ์และความหมายของคำว่า “นำ” ในภาษาไทยถิ่นอีสาน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหน้าที่และความหมายของคำว่า “นำ” ในภาษาไทยถิ่นอีสาน โดยเป็นการศึกษาภาษาเฉพาะสมัย ผู้วิจัยรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร ฐานข้อมูลออนไลน์ และภาษาไทยถิ่นอีสานที่ใช้สนทนาในชีวิตประจำวัน สมัยรัชกาลที่ 9 - ปัจจุบัน (พ.ศ. 2489 - 2563) ผู้วิจัยประยุกต์ใช้กรอบแนวคิดไวยากรณ์โครงสร้างของวิจินตน์ ภาณุพงศ์ (2525) ในการจำแนกหน้าที่ของคำ และใช้แนวคิดของนววรรณ  พันธุเมธา (2554) เพื่ออธิบายความหมายของคำ

           ผลการศึกษาหน้าที่ทางไวยากรณ์ และความหมายของคำว่า “นำ” ในภาษาไทยถิ่นอีสานพบว่า คำว่า “นำ” ทำหน้าที่เป็นคำกริยา คำบุพบท คำขยายกริยา และคำเชื่อมอนุพากย์ ด้านความหมายของคำว่า “นำ” ได้แก่ 1. คำกริยา มีความหมายย่อย 2 ความหมาย คือ 1) มีความหมายเทียบได้กับคำว่า “ตาม” “ติดตาม” “ตามหา” ในภาษาไทยมาตรฐาน มีความหมายแสดงอาการเคลื่อนที่ไปสู่จุดหมายที่เป็นรูปธรรมปรากฏร่วมกับนามวลีที่เป็นสิ่งมีชีวิต เช่น มนุษย์ สัตว์ เป็นต้น นอกจากนี้ยังปรากฏร่วมกับนามวลีที่เป็นสถานที่ หรือวัตถุสิ่งของ 2) แสดงอาการเลียนแบบ 2. คำบุพบท มีความหมายย่อย 3 ความหมาย คือ 1) แสดงความหมายบอกผู้ร่วมที่เป็นการกระทำต่อกัน หรือความหมายบอกผู้ร่วมที่เป็นการไปกระทำร่วมกับผู้ใดผู้หนึ่ง มีความหมายเทียบได้กับคำว่า “กับ” “ด้วย” ในภาษาไทยมาตรฐาน 2) แสดงจุดหมายที่เป็นรูปธรรม 3) แสดงจุดหมายที่เป็นนามธรรม โดยคำว่า “นำ” ที่แสดงจุดหมายที่เป็นรูปธรรมและนามธรรมมีความหมายเทียบได้กับคำว่า “ตาม” ในภาษาไทยมาตรฐาน 3. คำขยายกริยา แสดงความหมายบอกการเข้าร่วม การมีส่วนร่วม มีความหมายว่าเจ้าของกริยาได้ทำกริยานั้นร่วมกับผู้อื่นหรือต่อผู้อื่น มีความหมายพ้องกับคำว่า “ด้วย” ในภาษาไทยมาตรฐาน คำขยายกริยา “นำ” สามารถปรากฏเป็นส่วนขยายหลังคำกริยาเพียงลำพัง ส่วนคำบุพบท “นำ” นั้นจะต้องมีคำนามหรือนามวลีเป็นส่วนประกอบท้ายเสมอ 4. คำเชื่อมอนุพากย์  มีความหมายแสดงความเป็นเหตุเป็นผลของเหตุการณ์ โดยเทียบได้กับคำว่า “เพราะ” ในภาษาไทยมาตรฐาน และมักจะปรากฏหลังคำว่า “เป็น”