อัตลักษณ์พื้นถิ่นในบันเทิงคดีล้านนา (พ.ศ.2521-2554)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง อัตลักษณ์พื้นถิ่นในบันเทิงคดีของนักเขียนล้านนา (พ.ศ.2521-2554) มีจุดมุ่งหมายเพื่อวิเคราะห์การครอบงำของวัฒนธรรมกระแสหลักที่มีต่อวัฒนธรรมพื้นถิ่นล้านนาในบันเทิงคดีของนักเขียนล้านนา วิเคราะห์บทบาทของนักเขียนล้านนาที่มีผลต่อการสร้างภาพแทนอัตลักษณ์พื้นถิ่น และวิเคราะห์การสร้างอัตลักษณ์ล้านนา พลวัต และการปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ในบันเทิงคดีล้านนาโดยใช้แนวคิดหลังอาณานิคมเป็นกรอบใหญ่ในการวิเคราะห์ และใช้แนวคิดเรื่องอัตลักษณ์ (Identity) เป็นประเด็นหลักในการวิเคราะห์ผลการวิจัยสรุปได้ว่า บันเทิงคดีล้านนาถูกใช้เป็นเครื่องมือในการต่อสู้ทางวัฒนธรรม เพื่อตอบโต้การครอบงำของวัฒนธรรมกระแสหลักที่มีต่อพื้นถิ่นล้านนาในสองลักษณะคือ การตอบโต้ด้วยการวิพากษ์และเปิดเผยผลของการครอบงำทางการศึกษา เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง วัฒนธรรม ภาษา และประวัติศาสตร์ที่ทำให้ท้องถิ่นเปลี่ยนแปลง ลักษณะที่สองคือ การตอบโต้ด้วยการทบทวน รื้อฟื้น และสร้างอัตลักษณ์พื้นถิ่นล้านนาขึ้นมาจากคนในวัฒนธรรม เพื่อตอบรับการเปลี่ยนแปลงของสังคมโดยการวิพากษ์อัตลักษณ์ที่ถูกสร้างแบบเหมารวมให้กับล้านนา ฟื้นฟูความทรงจำร่วมทางประวัติศาสตร์ สร้างสำนึกแห่งการต่อต้าน สร้างความหมายให้แก่พื้นที่ทางสังคมวัฒนธรรม และเสนอให้เลื่อนไหลอัตลักษณ์เข้ากับบริบทความเปลี่ยนแปลงในสังคมยุคโลกาภิวัตวัฒนธรรม ทั้งนี้อัตลักษณ์ถูกสร้างขึ้นใน 5 ลักษณะ คือ 1) อัตลักษณ์ที่สัมพันธ์กับเพศสภาพ ซึ่งเชื่อมโยงกับความเป็นเพศชายที่เข้มแข็งตามจารีตและเป็นผู้สืบทอดพระพุทธศาสนา ส่วนหญิงล้านนาจะมีอัตลักษณ์หลากมิติบนพื้นที่ความสัมพันธ์ทางสังคมในบริบทสังคมล้านนา 2) อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ สื่อผ่านภาพความเป็นพื้นถิ่นที่มีวัฒนธรรมเก่าแก่และความเป็นพหุสังคมวัฒนธรรม อัตลักษณ์ล้านนาจึงเชื่อมโยงเข้ากับการเป็นศูนย์กลางพระพุทธศาสนา การเป็นชุมชนทางชาติพันธุ์และศูนย์กลางแลกเปลี่ยนสินค้า และการมีอัตลักษณ์วัฒนธรรมที่ประณีตงดงาม 3) อัตลักษณ์เชื่อมโยงเข้ากับสำนึกประวัติศาสตร์ล้านนา 4) การมีสำนึกแห่งการต่อต้านศูนย์อำนาจในบริบทท้องถิ่นนิยม และ 5) อัตลักษณ์ที่เลื่อนไหล นำเสนอความเป็นคนล้านนาในบริบทสังคมยุคโลกาภิวัตน์วัฒนธรรม ซึ่งมีทั้งการต่อรองกับศูนย์กลางอำนาจที่กำหนดโดยรัฐ และการเล่นล้อกับวัฒนธรรมในกระแสโลกาภิวัตน์ส่งผลให้อัตลักษณ์ล้านนามีการปรับเปลี่ยนเลื่อนไหลขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของความสัมพันธ์เชิงอำนาจและผลประโยชน์นานาประการที่คนล้านนาพึงได้รับ
Article Details
References
Agsorndit, T. (2007). Tamnan phrachao liap lok kansưksa phunthi thang sangkhom læ watthanatham lanna pum nam tamnan phukhon [Legend of Buddha travelling around the world: A Study of Society in Northern Thailand, place name, narrative and people]. Chiang Mai: Than panya.
Ashcroft, B., Griffiths, G., & Tiffin, H. (1998). Key Concepts in Post-Colonial Studies. London: Routledge
Barker, C. (2000). Cultural Studies Theory and Practice. London: Sage.
Chaiworasil, O. (1973). Momaeiraming [Charm of Chiang Mai]. Nakornluangkrungthonburi:
Praphanthasan.
Chaiyakun, H. (2013). Wannakam Lanna ruamsamai (pho.So.songphansiroisipsam-songphanhariohasip): kan supthot phumpanya laekansang san [Contemporary Lanna (1879-2007): Transmitting of Wisdom and Creation]. Chiangmai: Nopaburi printing.
Chandai, S. (2007). Kanchai watthanatham tho̜ngthin phak nưa nai kansang san nawaniyai kho̜ng mala kham chan [The use of Northern Thai culture in Mala Kamchan’s Novels]. (Master’s Thesis, Chulalongkorn University).
Charoensin-o-larn, C. (2002). wathakam kanphatthana [Development Discourse]. Bangkok: n.p.
Chawnamthip, S. (2006). Attalak kho̜ng chao lanna thi prakot nai nawaniyai kho̜ng mala
kham chan [Lanna Identities in Khamchan’s novels]. (Master’s thesis, Sinakharinwirot University).
Choochat, C. (1982). Phokha wua tang phu bukbœk kankha khai nai muban phak nuakho̜ng prathet Thai (Pho So songphansamro̜ikaosippæt - songphanharo̜isam [Caravan and Local Trade: A Study of Society in Northern Thai (1786-1960)]. Chiang Mai: The Study Centre of Local Wisdom.
Fangcholachit, J. (1975). Khanum noi khlang thung na [A Little Hut in the filed]. Bangkok: Tonmak.
Hall, S. & Gay, D. P. (1960). Questions of Cultural Identity. London: Sage.
Kamchan, M. (1998). Thangthitongdearn [A Path to be Taken]. Bangkok: Wongpal.
Kamchan, M. (1982). Aikom [The Crooked Man]. Bangkok: Tonmak
Kamchan, M. (1983). Nok Aen Fa [A Treeswift]. Bangkok: Thantawan.
Kamchan, M. (1986). Lom Nua Lae Pa Nao [North Wind and Cold Forest]. Bangkok: Khonwanakam.
Kamchan, M. (1989). Khieo Suafai (Phim krang thisong) [The Fang of the Fire Tiger (2nd ed)]. Bangkok: Kamphaeng.
Kamchan, M. (1991). Ban rai chaidong (Phim krang thisam) [Rural Life (3rd ed)]. Bangkok: Khanathon.
Kamchan, M. (1992). Fai Phrang thian [The Light that change]. Bangkok: Khanathon.
Kamchan, M. (1994). Dek Bandoi (Phim krang thisam) [Mountain Boys (3rd ed)]. Bangkok: Ton-oo.
Kamchan, M. (1993). Khon Dongdip [Primitive Life]. Bangkok: Ton-oo.
Kamchan, M. (1996). Tailafa Lang [A King’s Lard]. Bangkok: Ton-oo.
Kamchan, M. (1996). Muanglaplae [Hidden Village]. Bangkok: Mati Chon.
Kamchan, M. (1998). Dap Upparat [The Sword of the Viceroy]. Bangkok: Wan Rak.
Kamchan, M. (2000). Withi khon kla (Phim khrang thi ha) [Path of the Brave (5th ed)]. Bangkok: Khlet Thai.
Kamchan, M. (2001). Chaochan phom hom nirat phra that in khwaen (Phim khrang thi pad) [Princess Chan’s Travel to In Khwaen Buddha Relic Temple (8th ed)]. Bangkok: Klet Thai.
Kamchan, M. (2001). Nakabat [Naga’s Loop]. Bangkok: Mati chon.
Kamchan, M. (2001). Phrai amphrang [The Jungle]. Bangkok: Mati chon.
Kamchan, M. (2001). Lukpa (Phim khrang thi sibsong) [Son of the Forest (12nd ed)]. Bangkok: Khlet thai.
Kamchan, M. (2001). Muban Apchan (Phim krang thikao) [Moon Light Village (9th ed]. Bangkok: Klet Thai.
Kamchan, M. (2003). Khita Lawu [Khita Lawu]. Bangkok: Phiendi.
Kamchan, M. (2005). Nang tham (Phim krang thisam) [The Cave Girl (3rd ed)]. Bangkok: Khlet thai.
Kamchan, M. (2005). Huachai Phrachau [The Heart of God]. Bangkok: Khlet thai.
Kamchan, M. (2009). Thanu saifa [An Arrow of Thunder]. Bangkok: Khlet thai.
Kamchan, M. (2009). Soisulhantha (Pim krang thisam) [Princess Soysukhuntha (3rd ed)]. Bangkok: Khlet thai
Kamchan, M. (2011). Dap Ratchabut (Phim khrang thi sam) [The Sword of the Prince (3rd ed)]. Bangkok: Khlet thai.
Kamchan, M. (2011). Lukkhao Nung [A Child of the North]. Bangkok: Khlet thai.
Kamyot, S. (2009). Kansang phaplak phuying nua nai nawaniyai khong Or. Chaiworsin [The Construction of Lanna Woman Image in Or Chaiworasin Novel]. (Master’s Thesis, Chiang Mai University).
Kanchanaphan, A. (2006). Yu chai khop mong lot khwamru ruam botkhwam nuang nai wara khroprop hoksip pi chalat chai romitanon [The Marginal Via Lens of Knowladge: The Collection of Papers for the 60th Aniversary of Chaladchai Ramitanon]. Bangkok: Matichon.
Lakhornphol, P. (1978). Thung ya sinam ngœn [The Blue Garden]. Bangkok: Dog Mai.
Lakhornphol, P. (1978). Phleng rak cho dokmai [The Love Song of Flowers]. Bangkok: Dog Mai.
Lakhornphol, P. (1985). Wan thi rung tho̜sai [Day of the Rainbow]. Bangkok: Suphan.
Lakhornphol, P. (1985). Wan wela sænngam [Beautiful Day]. Bangkok: Suphan.
Ongoat D. (2017). Moropho Chiangrai mopdutsadibanthit kittimahsak kae Phibunsak Lakhon Phon [Chiang Rai Rajabhat University give a honorary degree to Phibunsak
Paruchakul. W. (2013). Attalak thong thin nai banteng khadi pack tai (Pho So 2522-2546) [Local Identities in Southern fictions (1979-2003)]. (Ph.D’s Thesis, Chulalongkorn University).
Punnothok, T. (1980). Phuntwiang: kansuksa prawattisat lae wannakam Isan [Phuntwiang: The Study of history and Isan literature]. Bangkok: Thai Study Center Thammasat University.
Raphiiphat, A. (2008). Watthanatham khu khwammai: thritsadi lae withikan khong Khlipfot Geet [Culture as Meaning: Theory and Methodology of Clifford Geeertz]. Bangkok: Princess Maha Chakri Srirndhorn Anthropology Centre.
Ruangsi, W. (2014). Kharawan læ phokha thangklai: kanko kœt rat samai mai nai phak nua kho̜ng Thai læ ton nai khong ʻEchia tawanʻok chiang tai [Caravan and Merchants: The New State in Northern Thai and in Mainland Southeast Asia]. Chiang Mai: Asian Study Center Chiang Mai University.
Santasombat, Y. (2008). Amnat phunthi læ attalak thang chattiphan: kanmuang watthanatham khong rat chat nai sangkhom Thai [Power, Space and Ethic Identity: Cultural Politic of Nation State in Thai Society]. Bangkok: Princess Maha Chakri Srirndhorn Anthropology Centre.
Seangthon, P. (2008). Tamnan Thaiputh lae Mlayu Muslim: Amnat lae kan totan nai phak tai khong thai. [Legends of Thai Buddhists and Mlayu Muslims: Power and resistance in Southern Thailand]. (Ph.D’s Thesis, Chulalongkorn University).
Ongsakul, S. (2001). Prawattisat lanna. [The History of Lanna]. Bangkok: Ummarin.
Sevikun, P. (2014). Mala Khamchan Silapinhangchat sakha wannasil [Mala Khamchan the Nation’s Artist of Literary work]. Retrived from http//:www.komchadluek.net/news/knowledge/164394.
Walter, L. A. (1980). Hegemony and Revolotion: A Study of Antonio Gramsci’s Political and Culture Theory. Vermont: Echo Point Books & Media.
Wetsuwan, A. (2000). Phraratchayachaodararatsmikupkanruamhuamuangphainua [Princess Dararatsmi and the Integration of the north]. Bangkok: Arunwitthaya.