ทุนทางสังคม: แนวทางการพัฒนาและการพึ่งตนเองของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาทุนทางสังคมของผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ 2) เพื่อศึกษารูปแบบการพึ่งพาตนเองของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
3) เพื่อหาแนวทางการพัฒนาและการพึ่งตนเองของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือ ผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมทั้งสิ้น 25 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง ประเด็นการสนทนากลุ่ม ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาและนำเสนอข้อมูลในรูปแบบบรรยายเชิงพรรณา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ทุนทางสังคมของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ พบว่า (1) ทุนมนุษย์: ผู้สูงอายุกลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อส่วนใหญ่มีการดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่ายและพอเพียง (2) ทุนสถาบัน: ผู้สูงอายุให้ความสำคัญกับการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมตามบริบทชุมชนเพราะเชื่อว่าเป็นสิ่งที่ทำให้ตนมีคุณค่าและมีความสุข (3) ทุนภูมิปัญญาและวัฒนธรรม: มีภาษาและวัฒนธรรมที่มีอัตลักษณ์ที่ชัดเจน (4) ทุนทรัพยากรธรรมชาติ: มีแหล่งทรัพยากรธรรมชาติในชุมชนที่อุดมสมบูรณ์ 2. รูปแบบการพึ่งพาตนเองของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ ให้ความสำคัญกับกิจกรรม วัฒนธรรม ประเพณี วิถีชุมชน ความเชื่อ ของกลุ่มชาติพันธุ์เป็นสิ่งที่สร้างมูลค่าทางจิตใจให้กับผู้สูงอายุเป็นสิ่งที่ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่าคุณค่าของภูมิปัญญาดั้งเดิมยังคงอยู่
3. แนวทางการพัฒนาและการพึ่งตนเองของผู้สูงอายุ กลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อ จังหวัดกาฬสินธุ์ พบว่า 1) การรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมโดยควรมีศูนย์รวมที่เป็นสถานที่หลักในการเผยแพร่อัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อในชุมชน 2) การส่งเสริมการเรียนรู้ของชุมชนเพื่อให้ผู้สูงอายุได้ร่วมทำกิจกรรมที่เป็นเหมือนเทศกาลชาติพันธุ์ไทญ้อกาฬสินธุ์ และ 3) ส่งเสริมการสร้างอัตลักษณ์ทางภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์เพื่อเป็นช่องทางสร้างรายได้ในชุมชนทั้งในรูปออนไลน์และรูปแบบต่าง ๆ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
ฉัตรเกษม ดาศรีและคณะ (2564) .วิถีวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ญ้อ บ้านอรัญ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว. Journal of Modern Learning Development, 6(5), 224-233.
ชวดี โกศล. (2561). การบริหารจัดการทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย. วารสารนวัตกรรมการบริหารและการจัดการ, 6(2), 64-73.
ชัญญา อภิปาลกุลและคณะ. (2554). การศึกษาศักยภาพเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยววัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ไทย้อ (ญ้อ) บ้านโพน ตำบลโนนตาล อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม. รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการ (หน้า 606-609). ศูนย์วิจัยท่องเที่ยวภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ชลดา บุญอยู่. (2556). ทุนทางสังคมกับการจัดการการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ กรณีศึกษา บ้านเกาะพิทักษ์ตําบลบางนํ้าจืด อําเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการภาครัฐและภาคเอกชนบัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศิลปากร. http://www.thapra.lib.su.ac.th/objects/thesis/fulltext/snamcn/Chonlada_Boonyou/fulltext.pdf
นิตยา เดชโคบุตร และคณะ (2560).ทุนทางสังคมของชาติพันธุ์ผู้ไทเพื่อการพัฒนา: กรณีศึกษาบ้านม่วงไข่ ตำบลคุ้มเก่า อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารช่อพะยอม, 28(2), 286-295.
นวรัตน์ ปัญจธนทรัพย์. (2562). การพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่ต้องพึ่งพาตนเองในเขตอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี. วิทยานิพนธ์คณะสาธารณสุขศาสตร์, มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี.
บุษกร วัฒนบุตร(2567). แนวทางการเสริมสร้างศักยภาพในการพัฒนาตนเองสำหรับการสร้างอาชีพของผู้สูงอายุในชุมชนวัดยม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารวิจัยวิชาการ, 7(6), 355-366.
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2554). เอกสารประกอบการสอนชุดวิชาการบริหารจัดการชุมชนการศึกษา. คณะกรรมการผู้ผลิตชุดวิชาการบริหารจัดการชุมชมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช .หน้า 8-15.
สุมินตรา สุวรรณกาศ (2563). คุณค่าภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์อึมปี้: การวิเคราะห์และการพัฒนา. วิทยานิพนธ์บัณฑิตวิทยาลัย, หลักสูตรการศึกษาดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาพัฒนศึกษา, มหาวิทยาลัย นเรศวร.
สุวรรณี คำมั่น และคณะ. (2551). ทุนทางสังคมกับการพัฒนาทุนมนุษย์. มูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. หน้า 1-37.
สม จะเปา. (2560). การเปลี่ยนแปลงคุณภาพชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์คะฉี่น บ้านใหม่สามัคคี ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 8(2), 69-77.
สำนักงานกองทุนเพื่อสังคม. (2545). เรียนรู้เพื่อแผ่นดิน. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนเพื่อสังคม.
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2564). กลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2541). รายงานการวิจัยเรื่องแนวทางส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. กรุงเทพฯ: บริษัท พิมพ์ดี. หน้า 1-277.
โสภณ มูลหาและคณะ. (2565). บริบททางสังคมและการเปลี่ยนแปลงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทญ้อบ้านแซงบาดาล ตำบลแซงบาดาล อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารการบริหารปกครอง, 11(2), 116-141.
โสภณ มูลหาและคณะ.(2565). อัตลักษณ์ชาติพันธุ์จังหวัดกาฬสินธุ์และการสร้างโอกาสของนวัตกรรมผลิตภัณฑ์จังหวัดกาฬสินธุ์. รายงานผลการวิจัยฉบับสมบูรณ์สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์, มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์.
อธิราชย์ นันขันตี. (2561). ญ้อสองฝั่งโขง: การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม หลังการปักปันเขตแดนลาวและสยาม พ.ศ. 2436. รายงานผลการวิจัยฉบับสมบูรณ์, มหาวิทยาลัยนครพนม.
อัศวิน โรจน์สง่า. (2562). พื้นที่ทางวัฒนธรรมในเฮือนไทญ้อ: กรณีศึกษาตำบลคลองน้ำใส อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว. วารสารสถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 21(10), 178-189.
อรุณรัตน์ จันทะลือ. (2549). โส้โซรซีการสืบทอดความเชื่อผี ปู่ตา. วิทยานิพนธ์หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาไทยคดีศึกษา, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ภาษาอังกฤษ
Coopersmith, S. (1981). The antecedents of self-esteem(2nd ed.). California: ConsultingPsychologists Press, Inc.
Chen, J., Zheng, K., Xia, W., Wang, Q., Liao, Z., & Zheng, Y. (2018). Does inside equal outside?Relations between older adults’ implicit and explicit aging attitudes and self-esteem. Frontiers in Psychology, 9, 2313.
