“COVID-19” ในมุมมองทางภูมิศาสตร์ :
กรณีศึกษาการทำกิจกรรมประจำวัน ของชาวกรุงเทพมหานครและปริมณฑล
คำสำคัญ:
โควิด-19, การทำกิจกรรมประจำวัน, กรุงเทพมหานครและปริมณฑล, แนวคิดทฤษฎีภูมิศาสตร์เวลา, ภูมิศาสตร์เมืองบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการทำกิจกรรมประจำวันของชาวกรุงเทพฯ และปริมณฑลในช่วงก่อนและระหว่างการระบาดของ COVID-19 การวิจัยใช้วิธีการสำรวจผ่านแบบสอบถามออนไลน์ โดยใช้แอปพลิเคชันไลน์ (Line) และกูเกิลชีต (Google sheet) จากกลุ่มตัวอย่างประชากรในพื้นที่ศึกษาจำนวน 377 คน จากนั้นวิเคราะห์และอภิปรายผลตามหลักการและแนวคิดทางภูมิศาสตร์ ผลการศึกษาและอภิปรายสรุปได้ว่า 1) การทำกิจกรรมประจำวันของชาวกรุงเทพฯ และปริมณฑล ช่วงก่อนและระหว่างการระบาดมีความแตกต่างกัน ในระหว่างการระบาดความถี่การเดินทางเพื่อทำกิจกรรมประจำวันในด้านต่าง ๆ ลดลง ได้แก่ การเดินทางไปทำงานหรือเรียน การเดินทางไปจับจ่ายซื้อของหรือใช้บริการ การเดินทางเพื่อสังสรรค์/นันทนาการ รวมถึงการลดลงของชั่วโมงเฉลี่ยในการทำกิจกรรมนอกบ้านและการใช้บริการขนส่งสาธารณะ 2) การศึกษาการทำกิจกรรมประจำวันของชาวกรุงเทพฯ และปริมณฑล สามารถประยุกต์แนวคิดทฤษฎีภูมิศาสตร์เวลา (Time-Geography theory) มาใช้ได้ ก่อนการระบาดของ COVID-19 ใช้แบบจำลองปริซึมพื้นที่-เวลา (Space-time prism) ส่วนในระหว่างการระบาดของ COVID-19 ใช้แบบจำลองปริซึมพื้นที่-เวลาเสมือน (Virtual time-space) โดยนำ ‘เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร’ (Information and communications technology [ICT]) มาเป็นตัวแปรแทน ‘ระยะทาง’ ในแบบจำลองเดิม 3) หลังการระบาดของ COVID-19 ทัศนคติของชาวเมืองและรัฐบาลในชีวิตวิถีใหม่ (New Normal) ซึ่งคุ้นชินกับการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) มีแนวโน้มที่จะตัดสินใจพัฒนากรุงเทพฯ และปริมณฑลให้มีความเป็นอัจฉริยะในด้านต่าง ๆ มากขึ้น
References
ภาษาไทย
Department of City Planning and Urban Development, BMA สำนักการวางผังและพัฒนาเมือง (2015). Rai-gnan karnsueksa karnborikarn khonsong Muanchon nai Krungtep Mahanakorn lae parimonthon pi phorsor 2558 รายงานการศึกษาการบริการขนส่งมวลชนในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ปี พ.ศ. 2558 [Report on the study of public services system in Bangkok and vicinity in 2015]. Retrieved April 8, 2022, from http://cmc.bangkok.go.th/bmaitev/web/uploads/24.pdf
Department of Disease Control กรมควบคุมโรค. (2022). Tarang kormun lae naewnom sathannakarn karn tid chuea COVID-19 rai jangwat ตารางข้อมูลและแนวโน้มสถานการณ์การติดเชื้อ COVID-19 รายจังหวัด [Data tapble and COVID-19 case trend of each province]. Retrieved April 8, 2022, from https://ddc.moph.go.th/covid19-dashboard/?dashboard=scoreboard
Energy Policy and Planning office (EPPO) สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน. (n.d.). Pheunthi khong amphur nai taela changwat พื้นที่ของอำเภอในแต่ละจังหวัด [District area in each province]. Retrieved January 4, 2022, from http://www.e-report.energy.go.th/area.html
Fiscal and Investment Information Center of BMA ศูนย์ข้อมูลเศรษฐกิจการคลังและการลงทุนของ กทม. (2020). Palittaphan Muanruam changwat Krungtep Mahanakorn ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดกรุงเทพมหานคร [Gross provincial product: GPP, Bangkok]. Retrieved April 8, 2022, from http://203.155.220.117:8080/BMAWWW/upload/module_cms/title_cms/file_247534ab6922812935ac0182c090c008.pdf
Foreign Workers Administration Office กรมการจัดหางาน สำนักบริหารแรงงานต่างด้าว. (2021). Sathiti karn thamngan kong khontangdao 2564 สถิติการทำงานของคนต่างด้าว 2564 [Statistics of foreign workers in 2021]. Retrieved January 4, 2022, from https://www.doe.go.th/prd/assets/upload/files/alien_th/970af80cc9f306241a49aa386462a464.pdf
Manager Online ผู้จัดการออนไลน์. (2018). Kortormor triam plakdan 10 yan dang pud smart city กทม.เตรียมผลักดัน 10 ย่านดังผุดสมาร์ทซิตี [Bangkok planning to put forward 10 areas to be a smart city]. Retrieved January 1, 2022, from https://mgronline.com/uptodate/detail/9610000114083
Ministry of Digital Economy and Society กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2016). Phaen patibatkarn wara haeng chat: karn phattana mueang atchariya แผนปฏิบัติการวาระแห่งชาติ: การพัฒนาเมืองอัจฉริยะ [National strategic plan: The development of smart city]. Retrieved January 1, 2022, from http://mdes.go.th/assets/portals/1/files/591130_แผนปฏิบัติการวาระแห่งชาติ%20smart%20city%202.pdf
National Statistical Office สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2015). Rai-ngan prachakornfaeng Phorsor 2553 รายงานประชากรแฝง พ.ศ. 2553 [Non-registered population report in 2015]. Retrieved January 4, 2022, from http://www.nso.go.th/sites/2014/Documents/pop/2553/registered-population-2553.pdf
National Statistical Office สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2016). Rai-ngan laksana khong prachakorn karn samruat karn plianplaeng khong prachakorn phorsor 2558-2559 รายงานลักษณะของประชากร การสำรวจการเปลี่ยนแปลงของประชากร พ.ศ. 2558 – 2559 [Report on population characteristics: the 2015-2016 survey of population change]. Retrived January 1, 2022, from http://www.nso.go.th/sites/2014/DocLib13/ด้านสังคม/สาขาประชากร/Population_change/2558-2559/popchange58-59-Full.pdf
Sirivilai Teerarojanarat ศิริวิไล ธีระโรจนารัตน์. (2021). Phumisat Muang ภูมิศาสตร์เมือง [Urban geography]. Research and publication division, faculty of Arts, Chulalongkorn University.
Thansettakij ฐานเศรษฐกิจ. (2018). Khanakammakarn smart city Kortormor nun reng pattana khon song muan chon chueam tor yan CBD คณะกรรมการสมาร์ทซิตี้กทม. หนุนเร่งพัฒนาขนส่งมวลชนเชื่อมย่านซีบีดี [Accelerated development of public transportation to connect CBD]. Retrieved January 1, 2022, from http://www.thansettakij.com/content/357455
The Bureau of Registraion Admistration (BORA) สำนักทะเบียนกลาง. (2021). Chamnuan ratsadorn tua ratcha anachak 2564 จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร 2564 [Population number of the country in 2021]. Retrieved January 4, 2022, from https://stat.bora.dopa.go.th/stat/y_stat54.htm
Yuen Poovarawan ยืน ภู่วรวรรณ. (2021). 2.2 Teknoloyi digital kap chivit withi mai 2.2 เทคโนโลยีดิจิทัลกับชีวิตวิถีใหม่ [2.2 Technology digital and New Normal life] [MOOC lecture]. In Yong Poovorawan & Yuen Poovarawan, Chivit withi mai lae kwamchalat thang digital ชีวิตวิถีใหม่และความฉลาดทางดิจิทัล [New Normal life and digital intelligence]. Retrieved January 1, 2022, from https://learningdq-dc.ku.ac.th/course/?c=2&l=2
ภาษาอังกฤษ
Asgari, H., Jin, X., & Rojas, M. B., IV. (2019). Time geography of daily activities: A closer look into telecommute impacts. Travel Behaviour and Society, 16, 99-107.
Barnes, S. J. (2020). Information management research and practice in the post-COVID-19 world. International Journal of Information Management, 55, 102175. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2020.102175
Bissell, D. (2021). A changing sense of place: Geography and COVID‐19. Geographical Research, 59(2), 150-159. https://doi.org/10.1111/1745-5871.12465
Caulfield, B. (2015). Does it pay to work from home? Examining the factors influencing working from home in the Greater Dublin Area. Case Studies on Transport Policy, 3(2), 206-214.
Cohan, P. (2020). How COVID-19 crunch compares to Spanish flu, Great Depression. Forbes. Retrieved January 2, 2022, from https://www.forbes.com/sites/petercohan/2020/04/06/how-covid-19-crunch-compares-to-spanish-flu-great-depression/?sh=b111bf31798d
Colvin, C., & McLaughlin, E. (2020). Coronavirus and Spanish flu: economic lessons to learn from the last truly global pandemic. The Conversation. Retrieved January 2, 2022, from https://theconversation.com/coronavirus-and-spanish-flu-economic-lessons-tolearn-from-the-last-truly-global-pandemic-133176
Cucinotta, D., & Vanelli M. (2020). WHO declares COVID-19 a pandemic. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 91(1), 157-160. https://doi.org/10.23750/abm.v91i1.9397
Ellegård, K. (1999). A time-geographical approach to the study of everyday life of individuals – a challenge of complexity. GeoJournal, 48, 167-175. https://doi.org/10.1023/A:1007071407502
Fatmi, M. R. (2020). COVID-19 impact on urban mobility. Journal of Urban Management, 9(3), 270-275. https://doi.org/10.1016/j.jum.2020.08.002
Hägerstrand, T. (1970.) What about people in regional science? Regional Science Association, 24, 6-21. https://doi.org/10.1007/BF01936872
Haleem, A., Javaid, M., & Vaishya, R. (2020). Effects of COVID-19 pandemic in daily life. Current medicine research and practice, 10(2), 78–79. https://doi.org/10.1016/j.cmrp.2020.03.011
Keefer, L. E., & Witheford, D. K. (1969). Urban Travel Patterns for Hospitals, Universities, Office Buildings, and Capitols. Highway Research Board, Division of Engineering.
Kim, H. M. (2021). Smart cities beyond COVID-19. In H. M. Kim, S. Sabri, & A. Kent (Eds.), Smart cities for technological and social innovation: Case studies, current trends, and future steps (pp. 299-308). Elsevier.
Klapka, P., Ellegård, K., & Frantál, B. (2020). What about Time-Geography in the post-Covid-19 era? Moravian Geographical Reports, 28(4), 238-247.
Lang, W., Pan, M., Wu, J., Chen, T., & Li, X. (2021). The patterns and driving forces of uneven regional growth in ASEAN countries: A tale of two Thailands' path toward regional coordinated development. Growth and Change, 52(1), 130-149. https://doi.org/10.1111/grow.12459
Lari, A. (2012). Telework/Workforce flexibility to reduce congestion and environmental degradation? Procedia-Social and Behavioral Sciences, 48, 712-721.
Miller, H. J. (2005). A measurement theory for time geography. Geographical analysis, 37(1), 17-45. https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.2005.00575.x
Pirdavani, A., Brijs, T., Bellemans, T., Kochan, B., & Wets, G. (2013). Assessing the impacts of a teleworking policy on crash occurrence: The case of Flanders, Belgium. Paper presented at the 92nd Annual Meeting of the Transportation Research Board, Washington, D.C., USA. (pp. 1-18). Retrieved April 4, 2022, from https://www.researchgate.net/publication/256461164_Assessing_the_Impacts_of_a_Teleworking_Policy_on_Crash_Occurrence_The_Case_of_Flanders_Belgium
Solanke, M. O. (2013). Intra-Urban work and school trips characteristics in Ogun state, Nigeria. International Journal of Development and sustainability, 2(2), 987-997.
Stewart, R. (2020). Stores may be reopening, but brands shouldn’t put e-commerce back on the simmer. The Drum. Retrieved September 21, 2020, from https://www.thedrum.com/news/2020/06/11/stores-may-be-reopening-brands-shouldn-t-put-e-commerce-back-the-simmer
Tang, J., Song, Y., Miller, H. J. & Zhou, X. (2016). Estimating the most likely space–time paths, dwell times and path uncertainties from vehicle trajectory data: A time geographic method. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 66, 176-194.
Triukose, S., Nitinawarat, S., Satian, P., Somboonsavatdee, A., Chotikarn, P., Thammasanya, T., Wanlapakorn, N., Sudhinaraset, N., Boonyamalik, P., Kakhong, B., & Poovorawan, Y. (2021). Effects of public health interventions on the epidemiological spread during the first wave of the COVID-19 outbreak in Thailand. PloS one, 16(2), e0246274. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0246274
Vu, S., & Vandebona, U. (2007). A model for analysis of impacts of telecommuting on network travel time. In 30th Australasian Transport Research Forum (ATRF) (pp. 1-15). ATRF Organising Committee. Retrieved April 4, 2022, from https://www.australasiantransportresearchforum.org.au/sites/default/files/2007_Vu_Vandebona.pdf
World Health Organization (WHO). (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19): situation report-51. Retrieved April 4, 2022, from https://apps.who.int/iris/handle/10665/331475
World Health Organization (WHO). (2022). WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. Retrieved April 4, 2022, from https://covid19.who.int/
World Health Organization (WHO). (n.d.). Coronavirus disease (COVID-19). Retrieved April 4, 2022, from https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1
Yamane, T. (1973). An introductory analysis of Statistics. Harper and Row.
Yin, Z., Huang, W., Ying, S., Tang, P., Kang, Z., & Huang K. (2021). Measuring of the COVID-19 Based on Time-Geography. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(19), 10313. https://doi.org/10.3390%2Fijerph181910313
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
การป้องกันปัญหาด้านลิขสิทธิ์และการคัดลอกผลงาน
ผู้เขียนบทความมีหน้าที่ในการขออนุญาตใช้วัสดุที่มีลิขสิทธิ์คุ้มครองจากเจ้าของลิขสิทธิ์ ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมายในการคัดลอกและทำสำเนาวัสดุที่มีลิขสิทธิ์อย่างเคร่งครัด การคัดลอกข้อความและการกล่าวพาดพิงถึงเนื้อหาจากวัสดุตีพิมพ์อื่น ต้องมีการอ้างอิงแหล่งที่มากำกับและระบุแหล่งที่มาให้ชัดเจนในส่วนบรรณานุกรม การคัดลอกข้อความหรือเนื้อหาจากแหล่งอื่นโดยไม่มีการอ้างอิงถือเป็นการละเมิดจริยธรรมทางวิชาการที่ร้ายแรง และเข้าข่ายการละเมิดลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 หากมีการฟ้องร้องดำเนินคดีใด ๆ เกิดขึ้น ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบทางกฎหมายแต่เพียงผู้เดียว
