บทละครเรื่องดาหลังฉบับหมื่นจำเนียร: เรื่องดาหลังสำนวนเก่าที่เพิ่งพบ
คำสำคัญ:
บทละคร, ดาหลัง, หมื่นจำเนียร, สมุดไทย, เชียงใหม่บทคัดย่อ
บทละครเรื่องดาหลังฉบับหมื่นจำเนียร เขียนอยู่ในสมุดไทย 1 เล่ม หน้าปกระบุว่าหมื่นจำเนียรเป็นผู้เขียน มีเนื้อหาตั้งแต่ปันหยีเข้าเมืองมันหยาจนถึงบุษบาและกะรัดติกาปลอมตัวเป็นชายนักรำออกตามหาปันหยี ปัจจุบันเก็บรักษาอยู่ที่สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ บทละครเรื่องดาหลังฉบับนี้มีทั้งส่วนที่เหมือนและต่างไปจากบทละครเรื่องดาหลังฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 และไม่ปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับผู้แต่งและสมัยที่แต่ง บทความนี้จึงมุ่งศึกษาลักษณะเด่นและยุคสมัยที่แต่งบทละครเรื่องดาหลังฉบับนี้ โดยการเปรียบเทียบกับบทละครเรื่องดาหลังฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 ผลการศึกษาพบว่า บทละครเรื่องดาหลังฉบับหมื่นจำเนียรมีลักษณะเด่นที่ต่างกับบทละครเรื่องดาหลังฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 หลายประการ ได้แก่ การมีรายละเอียดเนื้อหา ชื่อเฉพาะ และการใช้ภาษาในบทประพันธ์บางช่วงต่างกับฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 การมีบทพากย์หนังแทรกในบท รวมทั้งการใช้ถ้อยคำและการลงเพลงหน้าพาทย์แบบบทละครยุคเก่าก่อนสมัยรัตนโกสินทร์ ลักษณะเด่นดังกล่าวไม่เพียงแต่สะท้อนให้เห็นว่า บทละครเรื่องดาหลังฉบับหมื่นจำเนียรมีกระบวนแสดงบางประการต่างกับบทละครเรื่องดาหลังฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 เท่านั้น แต่ยังทำให้ตั้งข้อสันนิษฐานเรื่องยุคสมัยที่แต่งได้ว่า ฉบับหมื่นจำเนียรน่าจะแต่งขึ้นก่อนบทละครเรื่องดาหลังฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 บทละครเรื่องดาหลังฉบับหมื่นจำเนียรจึงเป็นเรื่องดาหลังฉบับที่เก่าที่สุดเท่าที่พบในขณะนี้ และนับเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยต่อเติมประวัติวรรณคดีการแสดงเรื่องดาหลัง
เอกสารอ้างอิง
Damrongrachanuphap, Somdetphrachaoborommawongthoe Kromphraya ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. 1965. Tamnan Lakhon Inao ตำนานละครอิเหนา [History of Inao Dance Drama] (4th ed.). Phra Nanakhon: Khlangwitthaya.
Chamnian, Muen จำเนียร, หมื่น. (n.d.). Inao อิเหนา [Inao]. [Black Khoi Manuscript]. Kawiniphon Roikrong/Wannakhadi กวีนิพนธ์ร้อยกรอง/วรรณคดี [Poetry/Literature] (Number 17021). Chiang Mai University Library, Chiang Mai.
Laikhram ลายคราม [Laikhram]. 1985. Chiang Mai: Chiang Mai University Bookstore.
Phutthaloetlanaphalai, Phrabatsomdetphra พุทธเลิศหล้านภาลัย, พระบาทสมเด็จพระ. 2002. Bot Lakhon Nok บทละครนอก [Lakhon Nok Plays] (10th ed.). Bangkok: Sinlapabannakhan.
Ruam Wannakhadi Ha Rueang รวมวรรณคดี 5 เรื่อง [A Collection of 5 Literary Works] (10th ed.). 2002. Bangkok: Sinlapabannakhan.
Saowanit Wingwon เสาวณิต วิงวอน. 2012. Wannakhadi Kansadang วรรณคดีการแสดง [Performance Literature] (2nd ed.). Bangkok: Department of Literature and Research Committees, Faculty of Humanities, Kasetsart University.
Taksin, Somdetphrachao ตากสิน, สมเด็จพระเจ้า. 1963. Bot Lakhon Ramakian บทละครรามเกียรติ์ [Ramakian Play]. Bangkok: Kurusapa Business Organization.
Thaneerat Jatuthasri ธานีรัตน์ จัตุทะศรี. 2018. “Muea Koet Ma Pen Sattri Cha Sanguan Praweni Hai Chamsai”: Kannamsanoe Tualakhon Ying Phuea Son Ying Nai Rueang Dalang Phraratchaniphon Ratchakan Thi Nueng เมื่อเกิดมาเป็นสตรี จะสงวนประเวณีให้แจ่มใส: การนำเสนอตัวละครหญิงเพื่อสอนหญิงในเรื่องดาหลังพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 [“Once one is born a woman, she should be careful to preserve her purity”: Representation of female characters as lessons for women in Dalang by King Rama I]. Warasan Thai Sueksa วารสารไทยศึกษา [Journal of Thai Studies] 14, 2: 151-198.
Wannakhadi Samai Krungsiayutthaya วรรณคดีสมัยกรุงศรีอยุธยา [Literature of the Ayutthaya Period]. 1983. Bangkok: Bannakit.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
การป้องกันปัญหาด้านลิขสิทธิ์และการคัดลอกผลงาน
ผู้เขียนบทความมีหน้าที่ในการขออนุญาตใช้วัสดุที่มีลิขสิทธิ์คุ้มครองจากเจ้าของลิขสิทธิ์ ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมายในการคัดลอกและทำสำเนาวัสดุที่มีลิขสิทธิ์อย่างเคร่งครัด การคัดลอกข้อความและการกล่าวพาดพิงถึงเนื้อหาจากวัสดุตีพิมพ์อื่น ต้องมีการอ้างอิงแหล่งที่มากำกับและระบุแหล่งที่มาให้ชัดเจนในส่วนบรรณานุกรม การคัดลอกข้อความหรือเนื้อหาจากแหล่งอื่นโดยไม่มีการอ้างอิงถือเป็นการละเมิดจริยธรรมทางวิชาการที่ร้ายแรง และเข้าข่ายการละเมิดลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 หากมีการฟ้องร้องดำเนินคดีใด ๆ เกิดขึ้น ผู้เขียนบทความมีความรับผิดชอบทางกฎหมายแต่เพียงผู้เดียว
