สิทธิการรักษาผู้ป่วยวิกฤตฉุกเฉินและข้อขัดข้องต่อการเข้ารับการบริบาลตามนโยบาย “เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤต มีสิทธิทุกที่” ในโรงพยาบาลเอกชน

Main Article Content

ปูชนิยะดา วิเชียรธรรม
วราลี อภินิเวศ
อุทัย สติมั่น
พระเมธีวัชรบัณฑิต (หรรษา ธมฺมหาโส)

บทคัดย่อ

สิทธิการรักษาผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤต หรือ สิทธิ UCEP (Universal Coverage for Emergency Patients)เป็นสิทธิการรักษาพยาบาลฉุกเฉินตามนโยบายของรัฐบาลไทย โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤตสามารถเข้าถึงบริการทางการแพทย์ที่ใกล้ที่สุดได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ โดยไม่คำนึงถึงสิทธิการรักษาหรือความสามารถในการชำระเงิน UCEP ครอบคลุมค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลฉุกเฉินในช่วง 72 ชั่วโมงแรกหรือจนกว่าอาการจะพ้นวิกฤต โดยสิทธิ UCEP นี้เกิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่างสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) และสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) อย่างไรก็ตาม แม้จะมีสิทธิ UCEP แต่ผู้ป่วยยังคงประสบปัญหาในการเข้ารับการรักษาโดยเฉพาะเมื่อไปโรงพยาบาลเอกชน ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ อาทิ
การปฏิเสธผู้ป่วย การเรียกเก็บเงิน การไม่รับหรือไม่สามารถส่งต่อไปยังสถานพยาบาลที่มีศักยภาพสูงกว่าหรือสถานพยาบาลตามสิทธิ รวมถึงการขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิ UCEP ของบุคลากรและประชาชนทั่วไป
บทความนี้ได้วิเคราะห์และนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสิทธิ UCEP เช่น การเพิ่มการประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับสิทธิ UCEP การกำกับดูแลโรงพยาบาลเอกชนให้ปฏิบัติตามสิทธิ UCEP อย่างเคร่งครัด การพัฒนาระบบส่งต่อผู้ป่วย และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของสังคมในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับสิทธิ UCEP อย่างไรก็ตาม ความขัดแย้งระหว่างระบบบริการสาธารณสุขกับแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉินทั้งในโรงพยาบาลรัฐและโรงพยาบาลเอกชน โดยเฉพาะในโรงพยาบาลเอกชนนั้นนับเป็นความท้าทายที่เกิดขึ้นและต้องการการแก้ไขที่เป็นระบบและมีส่วนร่วมในการตกลงร่วมมือกัน จึงนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับสิทธิ UCEP โดยเฉพาะที่แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉินของโรงพยาบาลต่าง ๆ รวมถึงการส่งเสริมการป้องกันโรคและการดูแลตนเองเมื่อเจ็บป่วยขั้นพื้นฐานให้แก่ประชาชน การเพิ่มการเข้าถึงบริการปฐมภูมิ การฝึกการกู้ชีพขั้นต้นให้แก่ประชาชน การเพิ่มทรัพยากรให้แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน การพัฒนาระบบการประสานงาน การป้องกันและแก้ไขปัญหาความรุนแรง และการส่งเสริมสวัสดิภาพของบุคลากร โดยสรุป บทความนี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของสิทธิ UCEP ในการคุ้มครองผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤต และนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยทุกคนสามารถเข้าถึงการรักษาที่มีคุณภาพและทันท่วงที

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
วิเชียรธรรม ป., อภินิเวศ ว., สติมั่น อ., & (หรรษา ธมฺมหาโส) พ. (2025). สิทธิการรักษาผู้ป่วยวิกฤตฉุกเฉินและข้อขัดข้องต่อการเข้ารับการบริบาลตามนโยบาย “เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤต มีสิทธิทุกที่” ในโรงพยาบาลเอกชน. วารสารพุทธจิตวิทยา, 10(2), 344–353. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jbp/article/view/279587
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กฤษณา สังขมุณีจินดา. (2564). การพัฒนารูปแบบการจัดการความรุนแรง ณ แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน. (รายงานวิจัย). มหาวิทยาลัยราชภัฎสุราษฎร์ธานี (ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.).

พงษ์พิสุทธิ์ จงอุดมสุข. (2555). ลดความเหลื่อมล้ำ เพิ่มความเป็นธรรม “3 กองทุนสุขภาพ” รับความท้าทายในอนาคต. จุลสาร HSRI Forum สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข, 1(6), 3-7.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตโต). (2557). พุทธรรม ฉบับปรับขยาย. (พิมพ์ครั้งที่ 39). กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ภัทรรัช เทศถนอม. (2561). ความปลอดภัยของผู้ป่วยกับวิกฤติความแออัดในหน่วยอุบัติเหตุ–ฉุกเฉิน. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 4(2), 237-249.

วรรณา กรีทอง. (2559). การพัฒนาระบบการบริหารการรับและการส่งต่อผู้ป่วยของพยาบาลวิชาชีพแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉินในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิแห่งหนึ่ง. วารสารโรงพยาบาลเจริญกรุงประชารักษ์, 12(1), 23-36.

สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.). (ม.ป.ป.). (2567). เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤต มีสิทธิทุกที่ (UCEP). สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, จาก https://www.nhso.go.th/page/coverage_rights_emergency_patients

สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ. (2563). เกณฑ์การประเมินคัดแยกระดับความฉุกเฉิน (PA): Emergency Pre-Authoriztion. สืบค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2567, จาก https://www.niems.go.th/1/uploadattachfile/ 2020/ebook/410579_20200702133727.pdf

สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ. (2565). คู่มือแนวทางปฏิบัติตามประกาศคณะกรรมการการแพทย์ฉุกเฉิน เรื่อง หลักเกณฑ์และเงื่อนไขเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่และการกำกับดูแลหน่วยปฏิบัติการแพทย์ พ.ศ. 2564. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ.

สุรัตน์ ทิพย์วัฒน์ และพีรพงษ์ บุญสวัสดิ์กุลชัย. (2563) ความขัดแย้งและการจัดการความขัดแย้งของพยาบาลวิชาชีพ ห้องอุบัติเหตุและฉุกเฉินโรงพยาบาลทั่วไป สังกัด กระทรวงสาธารณสุข เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 13(2), 35-45.

Hfocus. (2562). เสียงสะท้อนจากพยาบาล ER สารพันปัญหาห้องฉุกเฉิน 'เสี่ยงสูง ถูกคุกคาม ค่าตอบแทนไม่เป็นธรรม'. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, จาก https://www.hfocus.org/content/2019/02/16808