การศึกษากิจกรรมการรู้เท่าทันสื่อของพระภิกษุตามแนวพุทธจิตวิทยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์การรู้เท่าทันสื่อของพระสงฆ์ 2) พัฒนาชุดฝึกอบรมการรู้เท่าทันสื่อตามแนวพุทธจิตวิทยาสำหรับพระสงฆ์ 3) ศึกษาผลของกิจกรรมการรู้เท่าทันสื่อตามแนวพุทธจิตวิทยาสำหรับพระสงฆ์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบ Mixed Methods โดยผู้วิจัยได้นำเสนอขั้นตอนการวิจัยเป็น 4 ระยะ ซึ่งในระยะที่ 1 วิจัยเชิงปริมาณ ระยะที่ 2 วิจัยเชิงปริมาณ ระยะที่ 3 วิจัยเชิงปริมาณด้วยวิธีวิจัยกึ่งทดลอง ระยะที่ 4 ขยายผลเป็นการอบรมเชิงปฏิบัติการ เลือกกลุ่มเป้าหมาย ในวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 กลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คน วัตถุประสงค์ข้อที่ 2 ใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 280 คน และวัตถุประสงค์ข้อที่ 3 ใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 70 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบวัดพฤติกรรมการรู้เท่าทันสื่อด้านความรู้ ด้านกายภาพ ด้านสังคม ด้านจิตใจ และด้านปัญญา การสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย 2 กลุ่ม วิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า 1) พระสงฆ์กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ มีความรู้เรื่องการรู้เท่าทันสื่อภาพรวมในระดับมาก (M=4.01, SD=0.65) 2) ชุดฝึกอบรมการรู้เท่าทันสื่อตามแนวพุทธจิตวิทยาสำหรับพระสงฆ์ เพื่อให้เกิดพฤติกรรมรู้เท่าทันสื่อ 4 ด้าน ได้แก่ ด้านกายภาพ ด้านสังคม ด้านจิตใจและด้านปัญญา รวมกิจกรรมทั้งสิ้น 11 กิจกรรม ใช้เวลาในการอบรม 3 วัน รวม 18 ชั่วโมง โดยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน (CFA) พบว่ามี จำนวน 7 องค์ประกอบ ( = 12.69, df = 7, p = 0.080, GFI =.987, AGFI= 0.949 และ RMR = 0.0109) 3) ผลการฝึกอบรมพบว่า หลังเข้าร่วมกิจกรรม พระสงฆ์มีคะแนนการรู้เท่าทันสื่อเพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และในระยะขยายผล
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
จินตนา ตันสุวรรณนนท์. (2551). ผลการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฎสวนดุสิต. วารสารพฤติกรรมศาสตร์, 14(1), 21-32.
ชลินธร บุตรดีวงศ์. (2559). ความเป็นกัลยาณมิตรของผู้บริหารกับความผูกพันต่อองค์กรของครูโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามุกดาหาร (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต).มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชัชฎา อัครศรีวร, นากาโอคะ และกฤชณัช แสนทวี. (2562). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการรู้เท่าทันข้อมูลและสื่อดิจิทัลของเยาวชนในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม, 7(1), 55-62.
ธฤตมน แสนศรี. (2566). การศึกษาความสัมพันธ์ของการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศ และดิจิทัลกับความสามารถในการให้ความรู้และการกำกับดูแลพฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์ของผู้ปกครองที่มีบุตรหลานในระดับชั้นมัธยมศึกษา. วารสารนิเทศศาสตร์, 41(2), 59-74.
ธวัชชัย ฉินส่งธีระพานิช และพันธ์จิตต์ สีเหนี่ยง. 2560. การพัฒนาสมรรถนะด้านการเผยแผ่ของพระสังฆาธิการระดับเจ้าอาวาส. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 13(3), 211-223.
นันทิกา หนูสม และวิโรจน์ สุทธิสีมา. (2562). ลักษณะของข่าวปลอมในประเทศไทยและระดับความรู้เท่าทันข่าวปลอมบนเฟซบุ๊กของผู้รับสารในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารนิเทศศาสตร์, 37(1), 37-45.
เนตรทิพย์ แสงหาชัย และจุฬามาศ จันทร์ศรีสุคต. (2566). ผลของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐานเสริมด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG ต่อทักษะกระบวนการทำงานและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชางานอาชีพ ของนักเรียนั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยการจัดการและเทคโนโลยีอิสเทิร์น, 20(1), 67-82.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2550). จักรใด ขับดันยุคไอที. กรุงเทพฯ: พิมพ์สวย.
พระอธิการนิรันดร กนฺตสีโล (ขอนาคกลาง). (2564). แนวทางการใช้หลักโยนิโสมนสิการเพื่อลดปัญหาการเสพสื่อเทคโนโลยีในสังคมไทย (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระวีระชัย อามาตย์มนตรี. (2560). พฤติกรรมการใช้และการรับรู้เท่าทันสื่อเฟซบุ๊กของพระภิกษุสามเณรในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเลย (วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พุทธชาติ แผนสมบุญ และคณะ. (2565). การรู้เท่าทันสื่อด้วยพุทธิปัญญาสำหรับพระสงฆ์. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์,7(3), 185-202.
มนต์กนิษฐ์ ขัตติยากรจรูญ. (2564). กลยุทธ์การสื่อสารผ่านสื่อใหม่ของพระภิกษุสงฆ์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา กรณีศึกษาวัดพระธรรมกาย จังหวัดปทุมธานี (วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตร์มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2562). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 51. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
อลิชา ตรีโรจนานนท์. (2562). การรู้เท่าทันสื่อของพระสงฆ์ในภาคเหนือของประเทศไทย. วารสารการสื่อสารมวลชน, 7(1),1-24.
Aarsand, P. and Melender, H., (2016). Appropriation through guided participation: Media literacy in children’s everyday lives. Discourse, Context & Media, 12,20-31.
Akti, S., & Gürol, A. (2012). Determining the relationship between media literacy and social skills. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 64, 238-243.
Fidelia Van Der Linde, F.V.D. (2010). The necessity of a media literacy module within journalism or media studies curricula. Global Media Journal African Edition, 4(2), 212-227.
Hans, C. S. (2015). More than Writing and Reporting: Examining the Overall Media Literacy of Today’s Journalism Students Teaching. Journalism and Mass Communication, 5(1), 43-56.
Potter, J. (2022). Analysis of Definition of Media Literacy. Journal of Media Literacy Education. Retrieved July 03, 2022, from https://digitalcommons.uri.edu/jmle-preprints/41/
Potter, W. J. (2010). The state of media literacy. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 54(4), 675-696.
Yamane, T. (1967). Statistics: An Introductory Analysis. (2nd Ed.). New York: Harper and Row.