การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ร้านค้า และประชาชน ในโครงการ “Everyday Say No to Plastic Bags”

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการมีส่วนร่วมและปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ร้านค้าทั่วไป และประชาชน และ 2) เสนอแนวทางการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ร้านค้าทั่วไป และประชาชน ให้มีประสิทธิผลและประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งนี้ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ จากการเก็บแบบสอบถามภาคีเครือข่ายโครงการฯ จำนวน 18 ราย และร้านค้าทั่วไปที่ไม่ได้เข้าร่วมโครงการฯ จำนวน 412 ราย รวมถึงมีการเก็บแบบสอบถามประชาชนทั่วไป จำนวน 400 ราย โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ (Accidental sampling) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่ และค่าเฉลี่ย

          ผลการวิจัย พบว่า การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ร้านค้าทั่วไป และประชาชน ส่วนใหญ่ยังมีการใช้ถุงพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง แต่มีการรับรู้เกี่ยวกับโครงการฯ ทั้งนี้ผลกระทบเชิงบวกและเชิงลบมีผลต่อการเลือกใช้ถุงพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง ซึ่งจากการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วม ได้แก่ การมีวัสดุทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแทนการใช้งานถุงพลาสติกแบบครั้งเดียวทิ้ง รวมถึงผู้ประกอบการและพนักงานมีความรู้ ความเข้าใจ และความตระหนัก ส่งผลให้เกิดการลดใช้ถุงพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งมากขึ้น ร้านค้าทั่วไป เกิดการแก้ไขปัญหาขยะพลาสติกของประเทศอย่างถูกต้อง เกิดการรณรงค์การลดการใช้ถุงพลาสติก เช่น การรณรงค์ผ่านสื่อทางโซเชียลมีเดีย ข่าวสารประเด็นสิ่งแวดล้อม เป็นต้น ต่างเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด โดยแนวทางการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ร้านค้าทั่วไป และประชาชน ได้แก่ 1) ส่งเสริมมาตรการรับบริจาคถุงผ้าตามสถานที่ต่างๆ ของภาคีเครือข่าย เพื่อรณรงค์การใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด และนำถุงพลาสติกมาหมุนเวียนใช้ซ้ำ นำไปแปรรูป หรือทำเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ 2) ดำเนินกิจกรรมเผยแพร่ และการประชาสัมพันธ์นโยบายการลดใช้ถุงพลาสติกหูหิ้วผ่านช่องทางออนไลน์ต่างๆ อย่างต่อเนื่อง และ 3) ให้ความรู้ ความเข้าใจ และสร้างความตระหนักในการลดใช้ถุงพลาสติกหูหิ้วแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง จนเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้วยตนเองได้