การศึกษาการดำเนินคดีแพ่งและคดีอาญากับผู้สั่งจ่ายเช็ค ที่ถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาเปรียบเทียบตัวบทกฎหมายที่เกี่ยวกับการดำเนินคดีผู้สั่งจ่ายเช็คที่ถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินทั้งในคดีแพ่งและอาญา ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และ พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ.2534 ซึ่งในข้อเท็จจริงเดียวกัน อาจจะต้องมีการแยกดำเนินคดีต่อศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดี และศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีแพ่งและคดีอาญาอาจจะเป็นคนละศาลกัน ตลอดจนศึกษาปัญหาที่เกิดขึ้น โดยวิธีวิจัยเอกสารกฎหมายจากตัวบทกฎหมาย ตำรากฎหมาย คำพิพากษาศาลฎีกา และสัมภาษณ์บุคคลที่มีอาชีพกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อทราบหลักกฎหมาย หลักเกณฑ์การดำเนินคดี วิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร เพื่อเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายในส่วนการดำเนินคดีอาญาและแพ่งให้สามารถดำเนินคดีเอากับผู้สั่งจ่ายเช็คที่ถูกปฏิเสธการจ่ายเงินไปในคดีเดียวกันทั้งแพ่งและอาญา

ผลการศึกษาพบว่า ผลของการกระทำความผิดอาญา กับทางแพ่งเหมือนกัน คือ ผู้ทรงเช็ค ไม่ได้รับเงินตามเช็คอันเป็นผลจากการที่เช็คถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน ซึ่งถ้าจำนวนเงินในเช็คที่ฟ้องไม่เกิน 300,000 บาท สามารถฟ้องคดีแพ่งและคดีอาญารวมกันมาเป็นคดีเดียวกันได้ที่ศาลแขวง แต่หากจำนวนเงินในเช็คที่ฟ้องเกินกว่า 300,000 บาท ก็ต้องดำเนินคดีส่วนแพ่งและอาญาแยกออกจากกัน โดยคดีอาญาจะฟ้องต่อศาลแขวงและคดีแพ่งฟ้องต่อศาลจังหวัด ทำให้โจทก์จะต้องดำเนินคดีอาญาและคดีแพ่งแยกออกจากกัน ก่อให้เกิดภาระของคู่ความ พยาน ศาล และเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องจะต้องดำเนินคดีสองครั้ง ซึ่งผลของคำพิพากษาในคดีอาญาและคดีแพ่งอาจไม่สอดคล้องกัน