การสืบทอดตำรับยาสมุนไพรท่ามกลางพลังอำนาจของการแพทย์สมัยใหม่ในพื้นที่ลุ่มน้ำป่าสักตอนล่าง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอ 1) เงื่อนไขและกระบวนการการสืบทอดภูมิปัญญาตำรับยาแผนไทยท่ามกลางพลังอำนาจของการแพทย์สมัยใหม่ 2) บทบาทของการแพทย์แผนปัจจุบันที่เข้าไปเบียดขับลดทอนคุณค่าและความหมายของการใช้ยาสมุนไพรไทย และ 3) เสนอถึงวิธีการ และเงื่อนไขตลอดจนกระบวนการที่ผู้สืบทอดภูมิปัญญาตำรับยาสมุนไพร ใช้ในการต่อสู้ต่อรอง และสร้างความหมายเพื่อทำให้ตำรับยาสมุนไพรสามารถคงอยู่ ได้รับการยอมรับจากผู้คนในชุมชนต่อไป ผู้วิจัยเลือกใช้วิธีวิทยาของการศึกษาเรื่องเล่า ภายใต้กระบวนทัศน์สร้างสรรค์นิยม ซึ่งมีฐานคิดในการมองความรู้ความจริงว่าเป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นภายใต้ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม โดยใช้การสนทนาเพื่อเล่าเรื่องในการเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์เพื่อสร้างเรื่องเล่า
ผลการศึกษาพบว่า เงื่อนไขในการสืบทอดภูมิปัญญาตำรับยาแผนไทยท่ามกลางพลังอำนาจของการแพทย์สมัยใหม่ มีสองประการคือ เงื่อนไขเชิงบวกอันมาจากการได้ใกล้ชิดกับเจ้าของภูมิปัญญาและบริบทชุมชนที่มีความหลากหลายทั้งทางวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ และเงื่อนไขเชิงลบที่มาจากการขยายตัวของการแพทย์สมัยใหม่ สำหรับกระบวนการในการสืบทอดภูมิปัญญาตำรับยาแผนไทยท่ามกลางพลังอำนาจของการแพทย์สมัยใหม่ มีสี่ประการคือ 1) การเรียนรู้แบบครูพักลักจำ
2) การได้มาซึ่งสมุนไพรอันเป็นตัวยา 3) การปรุงยาและการเก็บรักษา 4) การจำหน่ายแจกจ่ายและการใช้ยา กระบวนการที่ใช้ในการต่อสู้ต่อรอง และสร้างความหมายเพื่อทำให้ตำรับยาสมุนไพรยังคงอยู่ต่อไป คือ การสร้างความหมายด้วยปรากฏการณ์บางประการเพื่อให้สมุนไพรกลายมาเป็นทางเลือกของคนในชุมชน การใช้สายสัมพันธ์ทางการเมือง เพื่อลดแรงปะทะกับตัวแทนแพทย์สมัยใหม่ในชุมชน การไม่ประกอบกิจการเชิงพาณิชย์ การเพาะปลูกสมุนไพรขึ้นเองอันเนื่องมาจากสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป การแสดงตนว่ายอมรับการแพทย์สมัยใหม่
Article Details
References
- นภาภรณ์ หะวานนท์. (2552). วิธีการศึกษาเรื่องเล่า: จุดเปลี่ยนของการวิจัยทางสังคมศาสตร์. วารสารลุ่มน้ำโขง, 2(5), หน้า 1-22.
- ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม. (2560). อโยธยาศรีรามเทพนคร. วารสารเมืองโบราณ, 43(1), หน้า 33-43.
- Alvermann, D. E. (2000). Narrative approaches. In International reading association. Retrieved September 12, 2012, from http://www.readingonline.org.
- Giddens, A. (1984). The constitution of society: Outline of the theory of structuration. Cambridge: Polity Press.
- Landes, D. S. (1998). The wealth and poverty of nation: Why some are rich and some so poor. New York: Norton Company Inc.
- Ostergaard, L. (1992). Gender and development: A practical guide. London: Routledge.