หม่อมเจ้าหญิงพิไลยเลขา ดิศกุล กับศิลปะสมัยใหม่ในประเทศไทย

Abstract

หม่อมเจ้าหญิงพิไลยเลขา ดิศกุล (2440-2528) คือชนชั้นนำสตรีไทยที่สนใจงานด้านศิลปะอย่างมากในช่วงชีวิตของท่าน บทความนี้เป็นการศึกษาเชิงประวัติศาสตร์ถึงการเริ่มเข้าสู่การศึกษาศิลปะ การสร้างสรรค์งานศิลปะ รูปแบบและอิทธิพลในงานศิลปะ   ตลอดจนบทบาทของท่านที่มีต่อวงการศิลปะสมัยใหม่ในประเทศไทย บทความนี้เสนอว่า  หม่อมเจ้าหญิงพิไลยเลขา ดิศกุล ทรงศึกษาศิลปะจากสถาปนิกและช่างศิลป์ชาวอิตาเลียนที่เข้ามาทำงานถวายพระมหากษัตริย์และราชการไทย ทั้งยังทรงมีครูคนสำคัญคือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และ  นายคอร์ราโด เฟโรจี (Corrado Feroci) หรือศิลป พีระศรี ส่งผลให้ทรงสนใจในศิลปะหลักวิชาทั้งของศิลปะไทยแบบประเพณีและศิลปะตามแบบตะวันตก รวมถึงศิลปะสมัยใหม่ของตะวันตกด้วย ทรงนำความรู้จากศิลปะทั้งสองแนวทางนี้มาผสานกันเพื่อสร้างผลงานจิตรกรรมที่ปรากฏอยู่ 4 แนวทาง ประกอบด้วย ภาพวาดสถาปัตยกรรมหรือพระพุทธรูปในเชิงเพื่อการศึกษา ภาพหุ่นนิ่ง ภาพวาดทิวทัศน์ และภาพวาดบุคคลหรือภาพสัตว์ ในทศวรรษ 2490 ทรงมีส่วนร่วมในการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ทั้งในบทบาทคณะกรรมการจัดงาน คณะกรรมการตัดสินผลงาน และศิลปินสมัครเล่นที่ส่งงานจิตรกรรมเข้าร่วมแสดงต่อเนื่องหลายปี นอกจากนี้ยังทรงได้รับเชิญให้ดำรงตำแหน่งประธาน จิตรกร ปฏิมากร สมาคม ซึ่งเป็นสมาคมวิชาชีพที่สำคัญของบุคลากรในวงการศิลปะขณะนั้นด้วย

Her Serene Highness Princess Philai-lekha Diskul and Modern Art in Thailand

Her Serene Highness Princess Philai-lekha Diskul (B.E.2440-2528) was a Thai elite lady who had great interest in work of arts.  This research is a historical study during the Princess’s lifetime from art studying, art creating, pattern and influence of arts including her role in Modern Art of Thailand.  

The study presents that Her Serene Highness Princess Philai-lekha Diskul had studied arts from Italian architect and artisan who served king and the government of Thailand.  Her remarkable teachers were Prince Narisara Nuvadtivongs and Mr. Corrado Feroci or Silpa Bhirasri who inspired her to study Academic Art both in Thai Traditional Art; Western Art; and Western Modern Art.  Her Serene Highness Princess Philai-lekha had integrated these two modes of art into creating 4 types of painting namely Architecture and Image of Buddha Painting for studying, Still-life Painting, Landscape Painting, and Portrait or Image of Animal Painting.  

In the decade of B.E. 2490, she took part in National Art Exhibition by being the organizing committee and judgment committee.  She had also one of amateur artists who used to send her paintings for art contest consecutively many years.  In addition, she was once the President of The Society of Painters and Sculptors which was a professional association of artist at that time.