รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมืองเชิงระบบ

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สภาพปัญหาในการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมือง สร้างและประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาหลักสูตรการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมืองเชิงระบบของโรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ ภูเก็ต ฯ ผู้วิจัยดำเนินการตามกรอบการวิจัยและพัฒนา (Research and development) โดยแบ่งเป็น 3 ระยะ คือ (1) R₁D₁ ศึกษาสภาพปัญหาและพัฒนาร่างรูปแบบการพัฒนาหลักสูตรการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมืองเชิงระบบ  (2) R₂D₂ ปรับปรุงรูปแบบให้มีความสมบูรณ์ และ (3) R₃D₃  ประเมินและสรุปรูปแบบการพัฒนาหลักสูตรการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมืองเชิงระบบ

          จากการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interviews) ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการเรียนรู้ การจัดประชุมกลุ่ม (Focus group discussions) กับกลุ่มตัวอย่างที่คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) ซึ่งประกอบด้วยผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ครูที่ปรึกษา และตัวแทนผู้เรียน รวมทั้งการประเมินระดับความพึงพอใจของผู้เรียน 327 คน ด้วยแบบสอบถามออนไลน์ ผลการศึกษา พบว่า ปัญหาในการจัดการเรียนรู้วิชาหน้าที่พลเมืองแบบเดิมที่จัดการเรียนรู้และทำกิจกรรมในห้องเรียน มุ่งเน้นการวัดความรู้ (Knowledge) มากกว่าการส่งเสริมทักษะชีวิต (Life skills) โดยรูปแบบการพัฒนาหลักสูตรวิชาหน้าที่พลเมืองเชิงระบบที่ได้พัฒนาขึ้น เมื่อทดลองใช้ 3 ภาคการศึกษาเพื่อประเมินประสิทธิผลด้านผลลัพธ์การเรียนรู้ พบว่า ค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้เกินค่าเป้าหมายและอยู่ในระดับ “ดีเยี่ยม” ทุกภาคการศึกษา รวมทั้ง การประเมินประสิทธิผลด้านความพึงพอใจของผู้เรียนใน 4 ด้าน คือ การเตรียมความพร้อมในการจัดการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ การประเมินผล และการพัฒนาตนเอง มีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจในระดับ “มาก”  (𝝁 = 4.0470, S.D. = 0.3214)